De wijze waarop fosfaat gebonden is in compost vermindert de kans op fosfaatuitspoeling en rechtvaardigt de 50%-vrijstelling. Dit blijkt uit het onlangs verschenen onderzoek ‘Fosfaatvormen in compost en andere organische meststoffen’ van de WUR. Het onderzoek concludeert dat zowel gft- als groencompost op basis van het aandeel ijzer-gebonden fosfaat duidelijk te onderscheiden zijn van andere organische meststoffen. De 50%-vrijstelling voor fosfaat in het kader van de fosfaatgebruiks-normen is daarom correct. Voor compost met een laag gehalte aan organische stof is een hogere vrijstelling zelfs acceptabel.
Het gebruik van compost en organische meststoffen past uitstekend binnen een kringlooplandbouw en draagt bij aan het in stand houden van organische stof gehalten van de bodem. Fosfaatgebruiksnormen beperken echter de aanvoer van organische stof waardoor er met name vraag is naar bodemverbeteraars met veel Effectieve Organische Stof en weinig fosfaat. Fosfaat in compost is tot 50% vrijgesteld van de fosfaatgebruiksnorm omdat compost voor een aanzienlijk deel uit grond bestaat en een deel van het fosfaat onderdeel is van deze grondfractie. Het aandeel grondgebonden fosfaat draagt niet bij aan het verhogen van de fosfaattoestand van de bodem en heeft zodoende geen bemestend effect. Compost en meststoffen worden echter doorgaans alleen geanalyseerd op totaal-fosfaat waardoor kennis over verschillende fosfaatvormen in organische meststoffen en relaties tot gewasbeschikbaarheid en fosfaatuitspoeling beperkt is.
Doel
Het doel van deze verkennende studie was om de verschillende fosfaatvormen in compost en andere organische meststoffen te analyseren en op basis daarvan te beoordelen of compost onderscheidend is van andere organische meststoffen zoals dierlijke mest en zeefgrond. De onderzoekers hebben veertien producten uitvoerig gekarakteriseerd waarbij zij gebruik maakten van verschillende analysemethoden.
Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van Vereniging Afvalbedrijven en BVOR.
Resultaat
Het onderzoek bevestigt dat fosfaat in compost (deels) gebonden is aan ijzer afkomstig uit de grondfractie. Het aandeel fosfaat gebonden aan ijzer is sterker naarmate het organische stofgehalte lager is en naarmate meer ijzer in de meststof zit.
Groencompost is – met 2 tot 7 % makkelijk beschikbaar fosfaat – vergelijkbaar met zeefgrond en komt op basis van de fosfaatfracties ook dicht in de buurt van vruchtbare landbouwgrond. Gft-compost neemt – met 18 tot 22% fosfaat in makkelijk beschikbare vorm – een positie in tussen grond en mest. In de dikke fractie van vergiste runder- en varkensdrijfmest is nauwelijks ijzer aanwezig om fosfaat te binden en is 45% tot 87% van totaal-fosfaat makkelijk beschikbaar.
