Percelen waar het organische stofgehalte toeneemt, zijn in beheer van akkerbouwers die bewust omgaan met organische stof. De aanvoer van effectieve organische stof in de vorm van vaste mest en/of compost was daarbij de beslissende factor. Dat is een van de conclusies uit een onderzoek van Eurofins Agro, uitgevoerd door student Christiaan Maljaars van Aeres Hogeschool Dronten.
Maljaars analyseerde bodemvruchtbaarheidskengetallen van 160 percelen van Zeeuwse akkers op kleigrond waarbij de focus lag op organische stof. Ook interviewde hij negen akkerbouwers over hun werkwijze en het effect daarvan op het organische stof gehalte in de bodem. Vervolgens maakte hij bodemorganische stofbalansen.
Eurofins Agro publiceerde de bevindingen onder de titel ‘Unieke dataset geeft inzicht in verloop organische stof’. Het artikel vermeldt dat uit de analyse van de percelen door Maljaars blijkt dat verschillen tussen percelen groot zijn. Op 29 percelen uit het onderzoek is het gehalte significant toegenomen, terwijl op 44 percelen het gehalte is gedaald. Doordat de stijging groter was dan de daling blijft het gemiddelde gehalte ook volgens deze analyse gelijk.
Langer tijdsbestek
Maljaars kon in een aantal gevallen beschikken over grondonderzoek van 1950 tot en met nu. Het was bij enkele percelen dus mogelijk bijna zeven decennia aan verloop van bodemgetallen op een rij te zetten. Er waren percelen waar het gehalte in deze 70 jaar geleidelijk daalde van 1.8% naar 1.4%, maar ook percelen waar er een stijging van 1.6 naar 2.3% werd gerealiseerd. Het gemiddelde organische stof gehalte bleef ongeveer 2,2% organische stof in deze 70 jaar.
Effect management
Uit de interviews bleek dat de percelen waar het organische stofgehalte toeneemt, in beheer zijn van akkerbouwers die bewust omgaan met organische stof. De aanvoer van effectieve organische stof in de vorm van vaste mest en/of compost was daarbij de beslissende factor. Het bouwplan en de grondbewerking hadden minder effect op de organische stofbalans. Ook bleek dat Zeeuwse akkerbouwers die te maken hebben met dalende gehaltes organische stof, zich hiervan over het algemeen wel bewust zijn maar dat zij onvoldoende kans zien het tij te keren bij de huidige mestwetgeving.
Organische stof balans
Maljaars concludeert dat werken met een organische stofbalans de basis vormt voor het op peil houden van de bodemvruchtbaarheid. Als de aanvoer van effectieve organische stof (EOS) gelijk is aan de afvoer, blijft de balans op peil. Door voldoende vaste mest of compost toe te dienen daalt het organische stofgehalte niet. De ruimte om deze aanvoer te (kunnen blijven) realiseren is van groot belang aangezien organische stof van belang is voor N- en S-mineralisatie, bewerkbaarheid, vochthoudend vermogen, binding en nalevering van K en Mg en Ca en weerbaarheid van de bodem tegen ziektes. Maljaars stelt dat vervolgonderzoek in de andere provincies nodig is om een volledig beeld te krijgen van het verloop van het organische stof gehalte in de Nederlandse bodem.
Lees artikel in Nieuwe Oogst over dit onderzoek >